Διαψεύδοντας 10 διατροφικούς μύθους για τον σακχαρώδη διαβήτη

Γράφει η Πυρογιάννη Βασιλική - http://www.nutrimed.gr

1) Η κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να προκαλέσει διαβήτη!
Δεν υπάρχει καμία απολύτως σύνδεση ανάμεσα στην κατανάλωση ζάχαρης και στην εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη στη διεθνή βιβλιογραφία, άποψη που υποστηρίζουν βέβαια και όλοι οι επιστημονικοί σύλλογοι, όπως ο Αμερικάνικος Διαβητολογικός Σύλλογος. Ο λόγος που πιθανώς οδήγησε στη δημιουργία αυτού του μύθου είναι ότι οι παχύσαρκοι άνθρωποι (που η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση διαβήτη τύπου ΙΙ) καταναλώνουν κατά κανόνα περισσότερα γλυκά.

2) Οι διαβητικοί ασθενείς δεν μπορούν να καταναλώσουν ζάχαρη!
Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Διαβητολογικό Σύλλογο, τα φυσικά και πρόσθετα σάκχαρα μπορούν να καταναλώνονται με μέτρο από άτομα με διαβήτη, εφόσον λαμβάνεται υπόψη η συνολική συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη υδατανθράκων, οι οποίοι κατανέμονται σωστά στα διάφορα γεύματα. 

3) Οι διαβητικοί ασθενείς δεν μπορούν να καταναλώσουν τρόφιμα που περιέχουν άμυλο, όπως ψωμί, μακαρόνια ή ρύζι!

Η αντίληψη αυτή αποτελεί τον πιο ισχυρό διατροφικό μύθο για το σακχαρώδη διαβήτη. Τα ερευνητικά δεδομένα βέβαια δεν επιβεβαιώνουν αυτόν τον μύθο και έτσι οι διατροφικές συστάσεις σε καμία περίπτωση δεν απαγορεύουν την κατανάλωση αμυλούχων τροφών. Η κατάλληλη διατροφική αγωγή για τον διαβητικό ασθενή αφορά στον καταμερισμό των υδατανθράκων και κατ’ επέκταση των αμυλούχων τροφών στα γεύματα της ημέρας, στην κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων, στην καλύτερη επιλογή τροφίμων ανάλογα με το γλυκαιμικό τους δείκτη και το γλυκαιμικό φορτίο κ.α. Για παράδειγμα, το λευκό ψωμί αυξάνει περισσότερο τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σε σχέση με το ψωμί ολικής αλέσεως, όπως επίσης για τον ίδιο λόγο το καστανό ρύζι είναι προτιμότερο σε σχέση με άλλα είδη ρυζιού.

4) Οι διαβητικοί ασθενείς μπορούν να τρώνε ότι θέλουν αρκεί να ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή!

Η φαρμακευτική αγωγή είναι σαφώς απαραίτητη, αν κριθεί από το θεράποντα γιατρό ότι η πάθηση βρίσκεται σε στάδιο που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με διατροφική αγωγή και άσκηση. Ωστόσο, τα φάρμακα δεν είναι πανάκεια, καθώς η σωστή διατροφή είναι απαραίτητη σε κάθε περίπτωση. Όταν ο διαβητικός ασθενής αγνοεί τις συστάσεις του διαιτολόγου του, η εξέλιξη της νόσου συνήθως είναι γρηγορότερη, ακόμα κι αν λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή.

5) Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη δεν μπορούν να αθληθούν!

Φυσικά και οι διαβητικοί ασθενείς μπορούν και πρέπει να αθληθούν, αφού είναι γνωστό ότι η αυξημένη σωματική δραστηριότητα βοηθά στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και μάλιστα μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξη της νόσου. Έχει βρεθεί μάλιστα ότι η αυξάνει την ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη, δηλαδή βοηθάει στην εισαγωγή της γλυκόζης από το αίμα στα κύτταρα ώστε να μειωθούν τα επίπεδά της στο αίμα.

6) Ένας διαβητικός ασθενής δεν μπορεί να καταναλώσει φρούτα παρά μόνο ξινόμηλο!

Ο μύθος αυτός βασίζεται στο γεγονός ότι τα φρούτα αποτελούνται από απλά σάκχαρα, κυρίως φρουκτόζη, ενώ το ξινόμηλο, ως λιγότερο ώριμο φρούτο, θεωρητικά περιέχει μικρότερη ποσότητα σακχάρων και έτσι δεν επηρεάζει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ο διαβητικός ασθενής μπορεί και πρέπει να καταναλώνει φρούτα και όχι μόνο ξινόμηλο και ,αντίθετα απ’ ότι πίστευαν παλαιότερα,η κατανάλωση φρούτων βοηθάει στη ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα.

7) Πώς γίνεται να έχω διαβήτη αλλά να χάνω βάρος;

Η απώλεια σωματικού βάρους είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού ενός ατόμου με διαβήτη που δεν το γνωρίζει ακόμα. Όχι μόνο δεν είναι κάτι παράδοξο, αλλά αντίθετα είναι ένα από τα βασικά συμπτώματα που αν το παρατηρήσουμε θα πρέπει να κάνουμε τις κατάλληλες εξετάσεις. Άλλα χαρακτηριστικά συμπτώματα που μπορούν να οδηγήσουν στη διάγνωση του διαβήτη είναι η πολυδιψία, η πολυουρία και η πολυφαγία.

8) Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη δεν μπορούν να χρησιμοποιούν υποκατάστατες γλυκαντικές ουσίες!

Στη συγκεκριμένη περίπτωση ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Οι τεχνητές γλυκαντικές ουσίες συστήνονται σε διαβητικούς, καθώς έχουν την ιδιότητα να προσφέρουν στο διαβητικό ασθενή την ίδια γλυκιά γεύση με εκείνη της ζάχαρης, χωρίς όμως να επηρεάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Μάλιστα, πρόσφατα κυκλοφορήσαν και ειδικά επιδόρπια με υποκατάστατα γλυκαντικά, όπως για παράδειγμα με σουκραλόζη, που είναι κατάλληλα και για διαβητικά άτομα.

9) Τα παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι δεν μπορούν να συμμετέχουν σε όλες τις εκδηλώσεις των συνομηλίκων τους!

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι εμφανίζεται κυρίως σε νεαρές ηλικίες και οφείλεται στην αδυναμία του παγκρέατος να παράγει την ορμόνη ινσουλίνη και να ρυθμίζει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Η φαρμακευτική αγωγή σε αυτόν τον τύπο διαβήτη περιλαμβάνει την εξωγενή χορήγηση ινσουλίνης και ανάλογα διαμορφώνεται και το διαιτολόγιο. Εφόσον τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα ρυθμιστούν, το παιδί με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι δεν διαφέρει σε τίποτα με τους συνομηλίκους του και μπορεί να παίξει, να αθληθεί και να χαρεί τις παιδικές δραστηριότητες όπως τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας του.

10) Η δίαιτα ενός διαβητικού ασθενούς πρέπει να είναι ιδιαίτερα αυστηρή με πολλές στερήσεις!

Πριν από περίπου 100 χρόνια, η δίαιτα του διαβητικού ασθενούς ήταν ιδιαίτερα αυστηρή και στερητική, καθώς σχεδόν απέκλειε την κατανάλωση υδατανθράκων. Με την πάροδο των χρόνων όμως οι συστάσεις άλλαζαν και η περιεκτικότητα υδατανθράκων στη διατροφή των διαβητικών συνεχώς αυξάνονταν. Σήμερα πλέον μιλάμε για μία απόλυτα ισορροπημένη διατροφή, που περιλαμβάνει και επιτρέπει την κατανάλωση όλων των τροφίμων με μέτρο, εφ’ όσον μοιράζονται σε μικρά και συχνά γεύματα. Η δίαιτα του διαβητικού ασθενούς δεν είναι πια μια στερητική κι αυστηρή δίαιτα, αλλά αντίθετα μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή όπου δεν αποκλείεται κανένα τρόφιμο.