Έθιμα και παραδόσεις περί μπακαλιάρου. . .

Η ιστορία του μπακαλιάρου ξεκινάει με την εποχή των Βίκινγκς το 800 μ.Χ. Πρώτοι τον πάστωσαν οι Βάσκοι, που ξεκίνησαν το εμπόριο του μπακαλιάρου από το Μεσαίωνα και τον ονόμασαν «ψάρι του βουνού», ενώ στη χώρα μας ήρθε τον 15ο αιώνα και στο ελληνικό τραπέζι μπήκε μέσω της σαρακοστιανής νηστείας. Το πιάτο της ημέρας και παραδοσιακό γαστρονομικό έθιμο για τον Ευαγγελισμό κάθε 25η Μαρτίου είναι ο μπακαλιάρος με σκορδαλιά με ποικίλες συνταγές!

Πώς όμως καθιερώθηκε το έθιμο αυτό; Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής η Εκκλησία επέτρεπε στους πιστούς μονάχα δύο φορές να φάνε ψάρι, συγκεκριμένα του Ευαγγελισμού και την Κυριακή των Βαΐων.

Γιατί όμως μπακαλιάρο; Στην ορεινή κυρίως Ελλάδα ορεινές και στις απομακρυσμένες και πιο φτωχές περιοχές ο παστός μπακαλιάρος εκείνη την εποχή ήταν η εύκολη και οικονομική λύση.

Όποιες και αν ήταν οι καιρικές συνθήκες οι πιστοί ήξεραν ότι θα βρουν παστό μπακαλιάρο ακόμη και στα μικρά μπακάλικα. Εκτός από τηγανιτό σε πολλές περιοχές τον έφτιαχναν και κοκκινιστό με χόρτα και σκορδαλιά. 

Υπάρχουν ορισμένες περιοχές στην Ελλάδα που δίνουν μια άλλη διάσταση στον εορτασμό της 25ης Μαρτίου και δεν περιορίζονται σε θείες λειτουργίες, καταθέσεις στεφάνων και παρελάσεις, αλλά διοργανώνουν ξεχωριστές εκδηλώσεις που έχουν τις "ρίζες" τους σε βάθος χρόνου.

Στο Ελατοχώρι του νομού Πιερίας, την παραμονή του Ευαγγελισμού, ομάδες μικρών παιδιών και νεαρών ατόμων, έχοντας κρεμασμένα στο λαιμό κουδούνια από τα κοπάδια των προβάτων και κρατώντας στα χέρια φωτιές, γυρίζουν στους δρόμους του χωριού φωνάζοντας δυνατά να "φύγουν τα φίδια, να φύγουν οι σαύρες, έρχεται ο Ευαγγελισμός με το σπαθί στο χέρι", ενώ στη συνέχεια συγκεντρώνονται στην πλατεία του χωριού και στήνουν μεγάλο γλέντι με κρασί και εδέσματα. 

"Το έθιμο κρατάει από την εποχή της τουρκοκρατίας έως και σήμερα. Τα παιδιά γυρνούν σε όλο το χωριό, ενώ οι μεγαλύτεροι μαζεύουμε κέδρα στην πλατεία του χωριού. Εκεί ανάβουμε μεγάλες φωτιές και πηδάμε πάνω από τις φλόγες, ενώ καλωσορίζουμε την άνοιξη με χορούς και παραδοσιακά τραγούδια" δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Ελατοχωρίου Νικόλαος Γκλάρας. 

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και σε περιοχές της Ηπείρου, την παραμονή του Ευαγγελισμού. Τα παιδιά ξεχύνονται στα χωράφια, χτυπώντας κατσαρόλες και ότι άλλο μαγειρικό σκεύος έχουν. Με το θόρυβο που κάνουν πιστεύουν πως διώχνουν τα φίδια, που εκείνη την ημέρα ξυπνούν από τη χειμερία τους νάρκη.

Αντίθετα, στη Σκιάθο, το νησί των Σποράδων, τα τελευταία χρόνια αναβιώνουν την 25η Μαρτίου τα έθιμα "εωθινό" και "λαμπαδηφορία". Το εωθινό σημαίνει το εορταστικό ξύπνημα του νησιού, ανήμερα της γιορτής, στις 5 η ώρα το πρωί. Σε αυτή την εκδήλωση γιορτάζεται η Απελευθέρωση του Γένους.

Η λαμπαδηφορία γίνεται στις 8:30 το βράδυ, όπου μαθητές και ενήλικες ξεχύνονται στους δρόμους με λαμπάδες και κεριά. Πρόκειται για ένα έθιμο που πηγάζει από τα χρόνια της τουρκοκρατίας και συνδυάζει την ανάσταση του Χριστού με την ανάσταση του Γένους, παραλληλίζοντας το Άγιο Φως με το φως της ελευθερίας. 

Πηγή : Madata.gr – Real.gr