ΠΕΡΙ ΙΧΘΥΡΩΝ (Μέρος 2ο)

Θρεπτική αξία των ψαριών ιχθυοτροφείου σε σύγκριση με τα ψάρια ανοιχτής θάλασσας

Τα ψάρια ιχθυοτροφείου σιτίζονται με μια ελεγχόμενη δίαιτα, η οποία βασίζεται συχνά σε ιχθυέλαια και ιχθυάλευρα. Μια τέτοια διατροφή δεν υπόκειται σε εποχιακές μεταβολές σαν αυτές που παρατηρούνται στα ψάρια ανοιχτής θάλασσας. Συνεπώς, η έρευνα έχει πλέον αποδείξει ότι τα επίπεδα λιπιδίων στα ψάρια ιχθυοτροφείου είναι περισσότερο σταθερά σε σύγκριση με τα επίπεδα στα ψάρια ανοιχτής θάλασσας.

Τα ιχθυάλευρα που χρησιμοποιούνται για τα σαρκοφάγα ψάρια ιχθυοτροφείου παράγονται κυρίως από ψάρια που δεν προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση, όπως η σαρδελόρεγγα (Clupea sprattus) και το καπελάν (Mallotus Villosus).  Αυξανόμενη είναι, επίσης, η χρήση φυτικών πηγών ιχθυάλευρου ∙ ωστόσο, η πρακτική αυτή θα μπορούσε να προκαλέσει μείωση της ποσότητας ω-3 λιπαρών στα ψάρια ιχθυοτροφείου. Αυτή η επίπτωση είναι δυνατό να αναχαιτιστεί με την εφαρμογή σίτισης με τροφές που περιέχουν κρέας ψαριών για τις τελευταίες εβδομάδες.

Υπολογίζεται ότι αν διατηρηθούν οι σημερινές πρακτικές αλιείας, τα αποθέματα ψαριών θα εξαντληθούν μέσα στα επόμενα 40 χρόνια! Όσον αφορά τη ναυτική περιοχή της ΕΕ, μόνο λίγο περισσότερο από το 10% των κοπαδιών ψαριών είναι διατηρήσιμα. Είναι ξεκάθαρο, λοιπόν, ότι τα ψάρια ιχθυοτροφείου θα μπορούσαν να προσφέρουν μια μακροπρόθεσμη λύση στις αυξημένες ανάγκες της αγοράς.

Παρά το γεγονός ότι από μελέτες δεν προκύπτουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ψαριών ιχθυοτροφείου και αυτών ανοικτής θάλασσας, οι καταναλωτές θεωρούν τα ψάρια ανοικτής θάλασσας ως πιο υγιεινά και πιο νόστιμα από τα ψάρια ιχθυοτροφείου. 
Ωστόσο, τα ψάρια ιχθυοτροφείου διαθέτουν αρκετά πλεονεκτήματα, όπως:

• Σταθερά αποθέματα
• Θρεπτικό περιεχόμενο σύμφωνα με προδιαγραφές
• Αυστηρός έλεγχος της γραμμής παραγωγής
• Φτηνότερα, σταθερότερες τιμές
• Ιχνηλασιμότητα

Η ιχθυοκαλλιέργεια έχει και αρνητικές περιβαλλοντικές συνέπειες όπως : ανεξέλεγκτο ψάρεμα για την παραγωγή ιχθυοτροφών, αλλαγές φυσικού περιβάλλοντος, δημιουργία παραποτάμων και επιδράσεις στη βιοποικιλότητα, όταν τα ψάρια δραπετεύουν από τα σημεία εκτροφής.

Ωστόσο, για πολλούς η διαφορά μεταξύ των δύο κατηγοριών στην τιμή, αντικατοπτρίζει και την ανάλογη διαφορά στην ποιότητα.

«Η εκτροφή ψαριών ομοιάζει στην αντίστοιχη των χοίρων στις κτηνοτροφικές μονάδες», σχολιάζουν κύκλοι της αγοράς «η ταχύτητα και το κέρδος παίζουν τον σημαντικότερο ρόλο»... Τα ψάρια μεγαλώνουν μέσα σε κλωβούς, όπου υπάρχει «συνωστισμός» και τρέφονται συστηματικά με ιχθυάλευρα. «Ταυτόχρονα, τους χορηγείται αυξητική ορμόνη και αντιβιοτικά προς αποφυγήν ασθενειών, οι οποίες, λόγω του ότι βρίσκονται σε περιορισμένο χώρο, θα μεταδίδονται άμεσα σε όλο τον πληθυσμό», λέει στην «Κ» ο κ. Λιόσης. 
Στόχος να παχύνουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα ώστε να πουληθούν σύντομα... «Τα ψάρια ιχθυοτροφείου καταναλώνουν τροφές που είναι διαφορετικής σύστασης από τις τροφές που προσλαμβάνουν τα ψάρια τα οποία ζουν ελεύθερα στη θάλασσα», διευκρινίζει στην «Κ» η κ. Αιμιλία Βασιλοπούλου, κλινική διαιτολόγος - διατροφολόγος και διδάκτορας στο ΕΚΠΑ (Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών). 
«Τα ψάρια τρέφονται από άλλα, μικρότερα ψάρια, από φυτοπλαγκτόν ή και άλλα στοιχεία που αφθονούν στο φυσικό τους περιβάλλον. Αυτά, βέβαια, δεν μπορούν να τα βρουν μέσα στους κλωβούς των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας». Τρέφονται λοιπόν με ιχθυάλευρα. «Τα ιχθυάλευρα που χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφές, παράγονται από μικρότερα ψάρια της ανοιχτής θάλασσας, που δεν καταναλώνονται από τον άνθρωπο.

Συχνά, τα είδη αυτά είναι επιβαρυμένα από τοξικές ουσίες που βρίσκονται στη θάλασσα και η τοξικότητα αυτή αυξάνεται λόγω της επεξεργασίας», τονίζει η κ. Βασιλοπούλου. «Σε πρόσφατες μελέτες αποδείχθηκε ότι οι σολομοί ιχθυοτροφείου περιέχουν έως και δεκαπλάσιες συγκεντρώσεις διοξινών και άλλων χλωριωμένων οργανικών ενώσεων και υδραργύρου συγκριτικά με τον σολομό ανοιχτής θάλασσας. Η αιτία είναι η κατανάλωση ιχθυάλευρων», προσθέτει. Η πλούσια σε λιπαρά διατροφή, η έλλειψη κίνησης και οι συνθήκες στις οποίες εκτρέφονται τα ψάρια ιχθυοτροφείου, οδηγεί και στη διαφοροποίηση των συστατικών τους σε σχέση με τα ψάρια που αλιεύονται στην ανοιχτή θάλασσα.

Οι «υποστηρικτές» των ιχθυοτροφείων ισχυρίζονται ότι υπάρχουν πολλοί μύθοι σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας τους αλλά και τις συνθήκες που τα ψάρια εκτρέφονται. «Οι πληθυσμοί των ψαριών σε κάθε κλωβό έχουν αραιώσει σημαντικά με τις νέες κοινοτικές οδηγίες, με αποτέλεσμα τα ψάρια να μπορούν να μετακινηθούν», λέει στην «Κ» ο κ. Φωτάκος, ιχθυέμπορος. «Οι ιχθυοτροφές έχουν εξελιχθεί, πολύ συχνά είναι «light», ώστε να μη συσσωρεύουν λίπος στο σώμα τους».

Σύμφωνα με τον ευρωβουλευτή κ. Ιω. Γκλαβάκη, η ανάπτυξη της ιχθυοκαλλιέργειας, πάντως, μπορεί να φέρει πολλά οφέλη τόσο στην ελληνική οικονομία όσο και στο περιβάλλον. «Η ζήτηση ψαριού έχει αυξηθεί, ενώ τα ιχθυαποθέματα μειώνονται συνεχώς λόγω υπεραλίευσης. Τα ψάρια ιχθυοτροφείου δίνουν απάντηση στο πρόβλημα που προκύπτει. Παράλληλα, δημιουργείται ανταγωνισμός και έτσι συγκρατούνται και οι τιμές των ψαριών ελεύθερης αλιείας», εκτιμά. 


http://news.kathimerini.gr - Ιωάννα Φωτιάδη
http://www.paseges.gr/portal/ 
http://www.eufic.org/ 
EFSA